Мо дар мубориза бо тамокукашӣ аз Аврупо ва Осиё чӣ гирифта метавонем
Мо бисёр вақт таҷрибаи кишварҳои дигарро қабул мекунем ва ин бефоида нест. Дар маориф ва тиб пешниҳодҳои муваффақ дар хориҷа бисёр вақт намунаи ибрат мешаванд. Бо тамокукашӣ низ чунин аст: Аврупо ва Осиё нишон медиҳанд, ки ҳатто бе манъкуниҳои шадид ба одамон ёрӣ расондан мумкин аст, ки камтар тамоку кашанд ва саломатии худро эҳтиёт кунанд.
Барои Тоҷикистон, ки таваҷҷуҳ ба пешгирӣ ва тарзи солими ҳаёт меафзояд, ин таҷриба махсусан муҳим аст. Намунаҳо аз кишварҳои дигар исбот мекунанд: кам кардани зарар ва миқдори тамокукашон амалишаванда аст, агар маълумотдиҳӣ, дастгирӣ ва пешниҳодҳои муосир ҳамоҳанг карда шаванд. Мебинем, ки кадоми онҳо аз ҳама беҳтар кор мекунанд.
Шветсия: сигарет камтар – бемориҳо камтар
Шветсия аввалин кишвари Аврупо шуд, ки дар он камтар аз 5% калонсолон тамоку мекашанд.
Қадамҳои асосӣ:
маълумотдиҳии шаффоф дар бораи зарари тамоку;
дастгирии онҳое, ки ивазкунандаи сигаретро меҷӯянд;
гузаштан ба маҳсулоти бедуд, ки дар он сӯхтан ва токсин нест.
Натиҷа – кам шудани бемориҳо вобаста ба тамокукашӣ ва наздик шудан ба мақоми "кишвари бедуд".
Таҷрибаи Шветсия нишон медиҳад: на манъ кардан, балки ба одамон барои бошуурона тағйир додани одатҳои онҳо ёрӣ расондан муҳимтар аст.
Япония: технология ба ҷои дуд
Чунин муносибатро солҳои охир Япония низ бомуваффақият истифода мебарад. Дар давоми даҳ сол миқдори тамокукашон дар он ҷо қариб се баробар кам шуд.
Чораҳои асосӣ:
ҷорӣ кардани системаҳои гармкунии тамоку;
қоидаҳои қатъии тамокукашӣ дар ҷойҳои ҷамъиятӣ;
таваҷҷуҳ ба фаҳмондадиҳӣ, на ба ҷазо.
Чунин муносибат ба роҳаттар ва аз дуди сигор озод кардани ҷойҳои ҷамъиятӣ мусоидат намуд, инчунин фарҳанги эҳтироми атрофиёнро мустаҳкам гардонд.
Британияи Кабир ва Зеландияи Нав: илм ва дастгирӣ
Ба маълумотҳои илм такя карда, Британияи Кабир ва Зеландияи Нав ба маориф ва ёрӣ ба онҳое, ки тамокукаширо партофтан мехоҳанд, диққат медиҳанд.
Дар Британияи Кабир табибон алтернативаҳои кам зарарнокро ҳамчун қадами мобайнӣ тавсия медиҳанд.
Зеландияи Нав "насли бе дуд"-ро то соли 2035 мақсад гузошта, барномаҳои дастгирӣ ва маълумотдиҳиро амалӣ мекунад.
Дар ҳарду кишвар на ба воситаи фишор, балки тавассути боварӣ амал мекунанд — ба одамон дар интихоби роҳи аз тамоку даст кашидан ёрӣ мерасонанд.
Ин барои Тоҷикистон чӣ аҳамият дорад
Тоҷикистон аллакай дар ин самт қадам мегузорад:
манъи тамокукашӣ дар ҷойҳои ҷамъиятӣ амал мекунад;
маъракаҳо дар бораи зарари тамоку ва тамокукашии бепарвоёна гузаронда мешаванд.
Таҷрибаи кишварҳои дигар нишон медиҳад: роҳ ба сӯи ҷомеаи солим на аз ҷазо, балки аз дастгирӣ ва маълумотдиҳӣ оғоз меёбад. Вақте ки инсон ба хавфҳо сарфаҳм меравад ва барои интихоб имкон меёбад, ӯ бисёр вақт саломатиро интихоб мекунад.
Дуди камтар – зарари камтар. Яъне, барои ҳамаи мо аз ҳама бештар тавоноӣ, саломатӣ ва ҳавои софу беғубор.